Członek giełdy

Kim jest członek giełdy?

Za członka giełdy uważa się podmiot, który prowadzi bezpośrednią działalność w obrębie obrotu instrumentami finansowymi na giełdzie. To on uprawniony jest do zawierania transakcji na GPW.

Aby uzyskać status członka giełdy, należy spełnić określone wymogi, które są zawarte w regulacjach GPW, w tym między innymi:

• prowadzić działalność maklerską
• mieć status osoby prawnej
• dawać gwarancję należytego wywiązywania się z obowiązków wynikających z członkostwa na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie
• zapewniać bezpieczeństwo obrotu instrumentami finansowymi znajdującymi się na giełdzie
• gwarantować możliwość prawidłowego rozliczania transakcji zawieranych na giełdzie.

Jak zostać członkiem giełdy?

O członkostwo na GPW w Warszawie ubiegać może się:

1. Firma inwestycyjna w rozumieniu art. 3 pkt 33 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi – niezależnie od tego, czy dokonuje transakcji giełdowych na własny rachunek czy też na rachunek klienta. Przykładem takiej firmy jest dom maklerski lub bank prowadzący działalność maklerską.
   
   
2. Zagraniczna firma inwestycyjna w rozumieniu art. 3 pkt 32 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, która nie prowadzi działalności maklerskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
   
   
3. Inny podmiot, będący uczestnikiem Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych (KDPW) i zawierający transakcje giełdowe wyłącznie na własny rachunek.
   
   
4. podmiot, który nie jest uczestnikiem KDPW i zawiera transakcje giełdowe wyłącznie na własny rachunek, o ile wskaże inny podmiot będący uczestnikiem KDPW, który wyraził zgodę na wypełnianie w jego imieniu obowiązków związanych z rozliczaniem zawartych transakcji.

Do działania na GPW może zaś zostać dopuszczony podmiot:

• posiadający zezwolenie na prowadzenie działalności maklerskiej, jeśli obowiązek posiadania zezwolenia wynika z zakresu działalności, jaką podejmuje ten podmiot na giełdzie

• dający rękojmię prawidłowego wykonywania obowiązków wynikających z członkostwa na giełdzie, zgodnie z praktykami rynkowymi, porządkiem prawnym obowiązującym na rynku oraz zasadami bezstronności, lojalności i staranności wobec uczestników obrotu na giełdzie,

• będący w posiadaniu odpowiednich środków organizacyjno-technicznych, które stanowią gwarancję należytej, a przede wszystkim bezpiecznej obsługi obrotu instrumentami finansowymi

• mający status osoby prawnej – osoba fizyczna nie może uzyskać statusu członka giełdy.

Każdy członek giełdy ma swoich reprezentantów, którymi są maklerzy giełdowi i nadzorujący. To właśnie oni przekazują zlecenia na giełdę, modyfikują i anulują je, a także nadzorują wszelkie transakcje, które odbywają się na niej. Jakie skutki niesie to dla inwestujących? Otóż takie, iż mogą oni zawierać transakcje bez wychodzenia z domu za pośrednictwem maklerów, wykorzystując w tym celu Internet.

Wszystkie wyżej wymienione kategorie podmiotów spełniające warunki Regulaminu GPW są uprawnione do działania w zakresie obrotu wszystkimi instrumentami finansowymi. Szczegółowy zakres działalności prowadzonej przez członka giełdy określa zaś Zarząd Giełdy. To on podejmuje decyzję o dopuszczeniu danego podmiotu do działania na GPW.

Uzyskanie statusu członka giełdy przebiega zgodnie z następującą procedurą:

1. Złożenie pisemnego wniosku o dopuszczenie do działania na giełdzie przez kandydata na członka giełdy wraz ze wszystkimi wymaganymi dokumentami.
   
   
2. Rozpatrzenie wyżej wymienionego wniosku przez Zarząd Giełdy w terminie 14 dni sesyjnych od momentu, gdy wnioskodawca złożył wniosek i komplet dokumentów i informacji.
   
   
3. Podjęcie uchwały o dopuszczeniu lub odmowie dopuszczenia do działania na giełdzie, przy czym w przypadku odmowy konieczne jest uzasadnienie, a od decyzji można się odwołać.
   
   
4. Po dopuszczeniu do działania na giełdzie określenie przez Zarząd Giełdy na pisemny wniosek członka terminu rozpoczęcia działania na giełdzie, przy czym musi on wykazać, iż w dniu złożenia wniosku ma wszelkie środki organizacyjno-techniczne, które zapewniają należytą obsługę obrotu instrumentami finansowymi.

Lista członków giełdy

Co roku publikowana jest lista członków giełdy. Wyróżnia się na niej dwie kategorie podmiotów:

• członków zdalnych – to podmioty, które nie mają w Polsce biura maklerskiego ani nie korzystają z lokalnych brokerów, a ich jedyna styczność z GPW to system informatyczny;

• członków lokalnych – są to podmioty, które zarejestrowały swą działalność w Polsce. W 2012 roku dopuszczony do działania w charakterze członka giełdy został Dom Inwestycyjny XELION Sp. z o.o. (jako członek krajowy).

Warto wiedzieć, że na koniec 2017 roku liczba członków zdalnych zrównała się z liczbą członków lokalnych i w obu kategoriach wynosi 27 podmiotów. Co więcej, zdalni członkowie giełdy wykazują coraz większy udział w obrotach na GPW, co obrazuje poniższa tabela.

Udział w obrotach członków giełdy

GPW w Warszawie cyklicznie publikuje dane dotyczące udziału członków giełdy w obrotach, systematyzując je według instrumentów finansowych.

Wymogi dla członków giełdy

Członek giełdy musi spełnić określone wymogi informacyjne dotyczące:

• członka giełdy – w tym między innymi określenie kategorii składającego wniosek, podanie wszelkich niezbędnych danych podmiotu (takich jak adres siedziby, numer VAT czy też skład osobowy organu zarządzającego) oraz dostarczenie innych informacji, między innymi sprawozdania finansowego za ostatni rok obrotowy czy też umowę spółki;

• zapobieganiu zakłóceniom obrotu – członek giełdy ma obowiązek dostarczenia danych odnośnie między innymi tego, czy jest zarejestrowany jako firma inwestycyjna lub posiada notyfikację działalności transgranicznej, czy prowadzi przedtransakcyjną kontrolę wolumenu, ceny i wartości bądź też czy spełnia wymogi dotyczące kwalifikacji pracowników na kluczowych stanowiskach.