Co to jest opcja sprzedaży?
Opcja sprzedaży, czyli inaczej mówiąc opcja PUT, to nic innego jak rodzaj kontraktu, w przypadku którego wystawca gwarantuje nabywcy prawo, ale nie obowiązek, sprzedania waloru bazowego w określonym terminie i po z góry ustalonej cenie.
Jakie parametry charakteryzują opcję sprzedaży?
Z definicji wynika, iż występują trzy parametry charakteryzujące opcję sprzedaży. A mianowicie:
- ilość waloru bazowego
- cena wykonania – czyli cena umożliwiająca przeprowadzenie transakcji sprzedaży
- ustalony okres, w którego trakcie może dojść do transakcji sprzedaży – ostatni dzień tego okresu określany jest „dniem/terminem wygaśnięcia opcji”.
Wśród cech charakterystycznych umowy opcyjnej wymienia się również asymetrię praw. Wystawca opcji jest bowiem zobowiązany do wywiązania się z warunków kontraktu, zaś nabywca może, ale nie musi korzystać z nabytego prawa. Ma on trzy możliwości:
- wykonanie opcji, czyli zrealizowanie nabytego prawa
- dopuszczenie do wygaśnięcia opcji, co oznacza brak realizacji nabytego prawa
- sprzedaż opcji w okresie jej ważności.
W przypadku opcji sprzedaży nabywca oczekuje, iż cena waloru bazowego będzie niższa niż cena realizacji. Z kolei wystawca żywi przekonanie, iż cena instrumentu pierwotnego albo nie zmieni się, albo zmieni się przeciwnie do przewidywań nabywcy.
Rodzaje opcji
Podobnie jak w przypadku opcji kupna, również i opcje sprzedaży możemy sklasyfikować, uwzględniając termin wygaśnięcia opcji. Wówczas wyróżniamy opcje typu europejskiego, amerykańskiego oraz bermudzkiego, które definiuje się w identyczny sposób co opcje kupna tych rodzajów. Ich realizacja może się zatem odbywać kolejno: w dniu wygaśnięcia opcji, w dowolnym dniu giełdowym (z dniem wygaśnięcia włącznie) oraz w kilku ściśle określonych datach.
Opcje walutowe możemy także podzielić, biorąc pod uwagę relację zachodzącą pomiędzy ceną wykonania a ceną instrumentu bazowego. Pozwala to inwestorowi na określenie opłacalności opcji. Wyróżniamy wówczas:
- opcje w cenie – to inaczej mówiąc opcje na plusie. Ich wykonanie jest opłacalne. Oznaczają one bowiem, że cena bieżąca waloru bazowego jest niższa niż cena wykonania opcji;
- opcje po cenie – to opcje na zerze, a ich wykonanie ma neutralny wpływ. Cena bieżąca waloru pierwotnego jest bowiem taka sama lub nieznacznie różna od ceny wykonania opcji;
- opcje nie w cenie – czyli opcje na minusie. W tym przypadku cena bieżąca instrumentu pierwotnego przewyższa cenę wykonania opcji, co w praktyce oznacza, iż jej wykonanie jest nieopłacalne.
Biorąc pod uwagę rodzaj instrumentu bazowego, opcje sprzedaży możemy podzielić na:
- opcje towarowe – wystawiane są między innymi na produkty rolne, surowce mineralne czy też metale szlachetne
- opcje finansowe – to między innymi opcja walutowa PUT, opcja na akcję czy też opcje na indeksy ekonomiczne.
Jaką pozycję przyjąć, inwestując w opcje sprzedaży?
W przypadku opcji sprzedaży inwestor może przyjąć następujące pozycje:
- pozycję krótką – w przypadku tych opcji oznacza ona nic innego jak wystawienie opcji sprzedaży. Wówczas wystawca jest zobowiązany do kupna w danym terminie określonej ilości instrumentu bazowego po uprzednio ustalonej cenie, za co otrzymuje od nabywcy premię opcyjną.
Jeżeli cena rynkowa przewyższy cenę wykonania, wówczas do realizacji opcji nie dojdzie. Zysk wystawcy będzie wówczas równy premii. W odwrotnej sytuacji – gdy cena wykonania przewyższy cenę rynkową – wystawca opcji poniesie stratę. Jest bowiem zobowiązany do kupna instrumentu bazowego po cenie droższej niż ta, która obowiązuje na rynku.
W tym przypadku zatem wielkość straty jest ograniczona i może maksymalnie sięgnąć ceny wykonania opcji. Jeżeli spodziewamy się wzrostu instrumentu bazowego, wówczas warto zająć pozycję krótką;
- pozycję długą – to kupno opcji sprzedaży, co zabezpiecza nabywcę przed spadkiem cen. Zyskuje on bowiem prawo sprzedaży instrumentu bazowego po ustalonej cenie wykonania i w określonym terminie w zamian za zapłaconą wystawcy premię opcyjna.
Jeżeli w terminie wykonania okaże się, iż cena rynkowa jest wyższa niż cena wykonania, wówczas strata kupującego ograniczy się do zapłaconej premii. Gdy zaś cena ta będzie niższa niż cena wykonania, nabywca będzie zyskiwał, osiągając największy zysk, w sytuacji gdy cena rynkowa waloru pierwotnego spadnie do zera. Jeżeli więc spodziewamy się spadku cen instrumentów bazowych, warto zająć tę pozycję.
Podobnie jak w przypadku opcji kupna, kombinacja różnych pozycji w opcjach sprzedaży umożliwia kreację różnorodnych strategii opcyjnych. Wśród najbardziej znanych wymienia się: strategię byka, strategię niedźwiedzia, strategię stelaża czy też strategię motyla.